Ergonomiczna kuchnia – jak ją zaprojektować?

Fot. BLUM 

W kuchni możemy wyodrębnić 5 stref użytkowych: zapasów, przechowywania, zmywania, przygotowywania oraz gotowania i pieczenia. Ich odpowiednie zaprojektowanie i rozmieszczenie w zdecydowany sposób wpływa na funkcjonalność kuchni i komfort jej użytkowania. Ponadto prawidłowe ustawienie stref roboczych pozwala zmniejszyć dystans, który pokonujemy w trakcie wykonywania prac kuchennych i usprawnić sam ich przebieg. W dobrze zaprojektowanej kuchni kolejność poszczególnych stref odpowiada sekwencji czynności wykonywanych podczas przygotowywania posiłków – wyjaśnia p. Zbigniew Wężowski – Ciąg roboczy rozpoczyna strefa zapasów, następnie znajdują się strefy: przechowywania, zmywania, przygotowywania, gotowania i pieczenia.

1. Strefa zapasów – to przestrzeń w kuchni przeznaczona na przechowywanie zapasów żywności. Składa się na nią chłodziarko-zamrażarka oraz szuflady, w których trzymamy pożywienie nie wymagające warunków chłodniczych. Strefa zapasów powinna znajdować się jak najbliżej drzwi – wówczas możemy umieścić w niej zakupy od razu po wejściu do kuchni.

Fot. Szafa cargo SPACE TOWER, BLUM 

W strefie przechowywania warto umieścić szuflady z pełnym wysuwem oraz kosze cargo, które w odróżnieniu od tradycyjnych półek, zapewniają wygodny i pełny dostęp do umieszczonych w nich produktów. Szuflady możemy ponadto wyposażyć w systemy przegród (listwy poprzeczne i podłużne), które tworzą dodatkowe, mniejsze komory i pozwalają dostosować wnętrze schowka do różnych wielkości przechowywanych w nim produktów.

2. Strefa przechowywania – w niej zlokalizowane są szafki i szuflady z zastawą stołową, sztućcami, szklankami itp. przedmiotami. Aby zapewnić wygodę i bezpieczeństwo użytkowania kuchni, szafki wiszące warto wyposażyć we fronty otwierane do góry (a nie tradycyjnie: na boki), które minimalizują ryzyko uderzenia się o nie głową.

Fot. Szafka górna na naczynia z podnośnikiem AVENTOS do frontu uchylno-składanego, BLUM
 
Natomiast szuflady możemy zaopatrzyć w nowoczesne systemy organizacji wewnętrznej, takie jak wkłady na sztućce, uchwyty na talarze i podzielniki umożliwiające przejrzyste rozmieszczenie elementów zastawy wewnątrz zabudowy – dzięki temu wszystkie przedmioty mają swoje ustalone miejsce i są łatwe w odszukaniu, a także nie przesuwają się podczas otwierania szuflady.

Wielkość stref zapasów i przechowywania powinna być dostosowana nie tylko do metrażu wnętrza, ale również indywidualnych potrzeb użytkowników – radzi p. Wężowski. Zatem:
?

• wielkość i liczba schowków w strefie przechowywania powinny odpowiadać ilości rzeczy przechowywanych w danej kuchni;
• podczas projektowania strefy zapasów należy uwzględnić: częstotliwość robienia zakupów, ilość kupowanego pożywienia oraz ewentualnie – posiadanie dodatkowej spiżarni.

3. Strefa zmywania – jej podstawowym elementem jest zlewozmywak, który coraz częściej uzupełnia zmywarka do naczyń. W pobliżu zlewozmywaka warto wydzielić schowek do przechowywanie detergentów i ściereczek, dzięki czemu nie będą one zajmowały przestrzeni blatu roboczego. W tej roli sprawdzą się np. wąskie kosze cargo czy specjalnie wyprofilowane szuflady pod zlewozmywak. 

Fot. Szeroka szafka zlewozmywakowa, BLUM

W sąsiedztwie zlewozmywaka wygodnie jest umieścić również szufladę z sortownikami na odpady. Warto wyposażyć ją w systemy mechanicznego lub elektronicznego wspomagania otwierania, które pozwalają otworzyć front po jego delikatnym dociśnięciu (np. kolanem, co sprawdza się szczególnie wówczas, kiedy mama pobrudzone lub zajęte ręce).

4. Strefa przygotowywania – najważniejszym elementem tej strefy jest blat, przy którym odbywa się obróbka żywności: obieranie, krojenie, mieszanie itp. Powinien być on odpowiednio duży oraz dostosowany do wzrostu użytkowników kuchni. Optymalna długość blatu wynosi co najmniej 120 cm (oczywiście nie zawsze jest to możliwe ze względu na metraż kuchni). Natomiast o idealnej wysokości blatów możemy mówić wówczas, kiedy odległość między łokciem a blatem wynosi 10-15 cm (w przypadku strefy zmywania punktem, od którego mierzy się wysokość roboczą jest dno zlewozmywaka, dlatego możemy zamontować go na szafce wyższej niż reszta dolnej zabudowy).

Fot. Szafka dolna na przybory do przygotowywania potraw, BLUM 

W strefie przygotowywania powinny znaleźć się również szuflady z akcesoriami, po które sięgamy w trakcie przyrządzania potraw, np. stojaki na noże, deski do krojenia, ręczniki papierowe. Akcesoria te możemy umieścić również na funkcjonalnych relingach montowanych na ścianie nad blatem roboczym.

5. Strefa gotowania i pieczenia – w tej strefie znajduje się płyta grzewcza, okap oraz piekarnik. Warto, aby w tym obszarze umieścić również szafkę z garnkami i innymi naczyniami używanymi podczas gotowania i pieczenia.

Fot. Szafka dolna na akcesoria do gotowania, BLUM 

Właściwe rozplanowanie stref użytkowych kuchni obrazuje reguła „kroków w bok” – wykonując krok w bok od lodówki powinniśmy znaleźć się przy blacie, na który będziemy wykładać produkty spożywcze wyjęte z chłodziarki. Następny krok w bok to zlewozmywak, przy którym możemy umyć warzywa czy mięso. Kolejny krok w bok znajduje się strefa przygotowywania, czyli blat, przy którym odbywa się obróbka żywności. Następny krok w bok, to płyta grzewcza. Takie rozplanowanie zabudowy, AGD i armatury odpowiada sekwencji czynności wykonywanych podczas przygotowywania posiłku – wyjaśnia p. Zbigniew Wężowski.

Trójkąt roboczy

Na komfort użytkowania kuchni wpływa również usytuowanie względem siebie lodówki, zlewozmywaka i kuchenki. Powinny być one ustawione zgodnie z tzw. zasadą trójkąta roboczego, w którym poszczególne sprzęty stanowią wierzchołki figury. Odległość między lodówką a zlewozmywakiem powinna wynosić: 120-210 cm, między zlewozmywakiem a kuchenką: 120-210 cm, a między lodówką a kuchenką: 120- 270 cm. Taka odległość z jednej strony zapewnia swobodę poruszania się, a z drugiej ogranicza dystans dzielący poszczególne urządzanie (dzięki czemu przemieszczanie się między nimi nie jest nadmiernie czasochłonne).
 
O powyższych zasadach warto pamiętać już na etapie projektowanie przyłączy wodno-kanalizacyjnych i elektrycznych, aby uniknąć późniejszych trudności z ergonomicznym rozmieszczeniem poszczególnych stref użytkowych kuchni.

Podczas projektowania zabudowy jesteśmy zdeterminowani metrażem wnętrza i jego kształtem, jednak mając świadomość zasad, które wpływają na wygodę użytkowania kuchni, możemy lepiej dostosować nawet trudne architektonicznie wnętrze do funkcji, jaką będzie ono pełnić – podsumowuje p. Zbigniew Wężowski.

Zobacz: Studio mebli Impuls

AO
14.06.2016